Zeytinyağı Nedir?

Zeytinyağı, zeytin ağacının meyvesinden elde edilen yeşilimsi ile sarımtırak renkte sıvı bir yağdır. Zeytin ağacından elde edilen meyvenin sıkılarak, hiçbir kimyasal işlem görmeden, katkı maddesi içermeden, doğal hali ile elde edilen, oda sıcaklığında sıvı olarak tüketilebilen sıvı yağ çeşididir. Zeytinyağı doymamış yağ asitleri içermektedir. 

Zeytinyağı Çeşitleri Nelerdir?

Zeytinyağı çeşitleri şöyledir;

• Organik zeytinyağı: Üretimi esnasında zirai ilaç, gübre ve herhangi başka bir kimyasalın kullanılmadığı çeşididir. Organik üretim koşullarına uygun olan ürünler özel numara ile sertifikalandırılmıştır. Doğal haliyle tüketilir. Soslar, salatalar ve sıcak yemeklerde kullanılır.
• Natürel zeytinyağı: Zeytine Isıl ortamda, en fazla 32 derecede, yıkama, santrifüj ve filtrasyon işlemleri uygulanarak elde edilir.
• Naturel sızma zeytinyağı: Naturel sızma zeytinyağı doğrudan tüketime uygundur bu yüzden çoğunlukla çiğ tüketilmektedir.
• Soğuk sıkım zeytinyağı: Üretimi esnasında hamur sıcaklığının 26 derecenin üzerine çıkmadan elde edilen zeytinyağı çeşididir.
• Rafine zeytinyağı: Ham zeytinyağının çeşitli metotlarla rafine edilmesi sonucu elde edilmektedir.
• Ham zeytinyağı: Ham zeytinyağı doğrudan tüketime uygun olmayan bu yüzden rafine edilerek tüketime hazır hale getirilen bir zeytinyağı çeşididir.
• Taş baskı zeytinyağı: eski üretim teknikleri kullanılarak üretilmektedir, kocaman yuvarlak bir taşın daire çizerek zeytinleri ezmesi sonucu elde edilmektedir.
• Riviera zeytinyağı: rafine zeytinyağı ile doğrudan tüketime uygun olan natürel zeytinyağlarının karışımı sonucu oluşur. 
• Çeşnili zeytinyağı: zeytinyağına baharat, meyve, sebze ve bitkilerin ilave edilmesiyle elde edilmektedir. En sık tercih edilen tatlandırıcılar; biberiye, kekik ve sarımsaktır.
• Erken hasat zeytinyağı: isminden anlaşılacağı üzere tam olarak olgunlaşmayan zeytinlerin toplanıp işlemden geçirilmesi ile elde edilir.

Zeytinyağı, tekli doymamış yağlar bakımından zengin bir besin çeşididir. Bol miktarda antioksidan, polifenoller ve oleik asit içermektedir. Bu bileşenleri sayesinde zeytinyağı sağlıklı ve faydalı bir yağ çeşididir.

• Zeytinyağı metabolizmayı hızlandırır.
• İltihapları önler ve azalmalarına yardımcı olur.
• Kalp sağlığını güçlendirir.
• Kötü kolesterolü düşürür.
• Sindirim sistemini iyileştirici etkisi vardır.
• Kansere yakalanma riskini azaltmaktadır.
• Hücre duvarlarını güçlendirir.
• Karaciğerin temizlenmesine yardımcı olur.
• Kemikleri güçlendirir.
• Zeytinyağının saça faydaları arasında kepeklenmeyi giderme, saç kırılmasını önleme, saç derisini temizleme, hızlı uzama sağlama, canlılık kazandırma gibi etkileri vardır.

Zeytinyağı Nasıl Kullanılır?

Yapılan yemeğe göre kullanılacak zeytinyağı çeşitleri farklılık göstermektedir. Bunun yanında yemeğe hangi aşamada ekleneceği de önemlidir. Bazı durumlarda pişirirken bazı durumlarda ise pişirme sonrası eklenmesi tavsiye edilir. Zeytinyağını soğuk değil, oda ısısında iken tüketmek tavsiye edilmektedir.

Taze otlarla ve sebzelerle hazırlanan salatalara, aromasını sevdiğiniz zeytinyağını ekleyip sonrasında harmanlayarak tüketebilirsiniz. Zeytinyağı ile harmanlanan salataya limon suyu ve tuz ilave edilerek son dokunuşu yapabilirsiniz. Fırında pişireceğiniz sebzeleri sarımsak ve zeytinyağı ile harmanlayıp sonrasında tepsiye dizip pişirebilirsiniz.

Kurabiye ve kek benzeri tariflerde çok tercih edilmese de doğru oranlarda kullanıldığında aroması baskın olmadan yiyeceğe lezzet verecektir.

Hemen pişirilmeyecek örneğin balık gibi gıdalarda; balığı temizledikten sonra zeytinyağı, tuz, karabiber ile iyice ovalanır. Kabın üzeri streç film ile sıkıca kapatılır ve buzdolabına kaldırılır. Bu zeytinyağı hem balığı koruyacak hem de daha lezzetli olmasını sağlayacaktır. Aynı yöntem yaprak olmayan sebzeler ve et için de uygulanabilir.

Zeytinyağı Nasıl Yapılır?

Zeytinyağı, zeytin ağacı meyvelerinin çeşitli işlemlerden geçirilmesi ile elde edilir. Zeytinyağı çeşitlerine göre yapılışları farklılık göstermektedir. Yaygın olarak ise şöyledir; zeytinler toplanır, yıkama işlemi ile yapraklarından ve dallarından ayrıştırılır. Zeytinler yıkama işlemi sonrasında preslenerek öğütülür. Öğütme işlemi sonrasında zeytinlerden ayrılan yağ, taneciklerinin toplanmasını ve ayrılmasını kolaylaştırmak için malaksasyon adı verilen yoğurma işleminden geçirilir. Bu işlemin uzun sürmesi ile yağın aroması arasında doğru orantı vardır. Malaksasyon işlemi sırasında ısıl işlem uygulandığı için soğuk sıkım zeytinyağı değildir.

Doğal Zeytinyağı Nasıl Anlaşılır?

Bir bardağa ılık su koyulur ve üzerine az miktarda zeytinyağı eklenir. Gerçek zeytinyağı baloncuklar çıkartarak suyun üzerine çıkar ve su yüzeyinde kalır. Sahte zeytinyağı ise baloncuklar çıkarmayarak su yüzeyine çıkar. 

Zeytinyağı Nasıl Saklanır?

Zeytinyağı nemli ortamlardan uzak tutulmalıdır. Zeytinyağının saklanacağı ortam ışıktan uzak olmalıdır, özellikle güneş ışığının doğrudan gelmemesi gerekmektedir. Karanlık ortamlar zeytinyağının saklanması için en uygun ortamlardır. Zeytinyağı muhafaza edilmesinde doğru ambalaj, teneke seramik ya da renkli cam kutulardır. Zeytinyağı saklamak için tavsiye edilen ortam sıcaklığı 18-20 derece civarıdır. 

Koku barındıran ortamlarda zeytinyağı saklanmamalıdır. Zeytinyağı kokuyu üzerine çeken bir yapıya sahiptir.

Zeytinyağı Besin Değeri Nedir?

Bir yemek kaşığı zeytinyağında, farklı çeşitlerde 14 gram yağ asidi bulunmaktadır. 3,9 gramı doymuş, 10,2 gramı tekli doymamış ve 1,4 gramı da çoklu doymamış yağ asitlerinden oluşmaktadır. Ayrıca zeytinyağı içerisinde vücut için büyük önem taşıyan omega-3 ve omega-6 yağ asitlerini taşımaktadır. Bunun yanında kükürt, sodyum, potasyum, kalsiyum, demir ve magnezyum gibi fonksiyonel mineralleri de barındırmaktadır.

Zeytinyağı Fiyatları Nasıl Belirlenir?

İyi zeytinyağı elde edebilmenin maliyeti; işçi ücretleri, toprak ve ağaç bakım masrafı, yağ sıkım maliyeti, ambalajlama ve kargolama ücretleri, vergiler, fiziksel ve sanal dükkan maliyetleri gibi kalemler göz önüne alınarak belirlenir.

Zeytinyağı Nereden Alınır?

Hakiki zeytinyağı tüketmek faydalarından yararlanmak için oldukça önemlidir. Bu sebeple güvendiğiniz mağazalardan, internet sitelerinden zeytinyağınızı temin etmeniz gerekir. 

Zeytinyağının Tarihçesi

Zeytin ilk defa Güney Ön Asya denilen, bugünün Akdeniz bölgesinde kök salmıştır. İlk kullanımı ise ıslah edildikten sonra M.Ö. 4000lerde Samiler tarafından olmuştur. Törenlerde, yemeklerde, ateşte ısıtılarak ve vücut temizliğinde kullanılmıştır. Tunç çağında zeytinden zeytinyağı yapımı başlamıştır.